Nu er door Covid en alle maatregelen zoveel obstakels opgeworpen zijn om te kunnen reizen, betrap ik mezelf op een gevoel van weemoed. Al vind ik het Portugees woord saudade meer de lading dekken. Saudade is een ‘melancholiek gevoel van onvolledigheid, door herinnering verbonden aan momenten van verlies of afwezigheid van bepaalde ervaringen en fijne dingen die geweest zijn.’
Mijn saudade begon als een zachte, nauwelijks hoorbare melodie nadat mijn dochter besloot om geen tussenjaar te nemen na het behalen van haar diploma. Ik had haar, vanuit mijn ervaring, altijd voorgehouden hoe goed het is om je horizon te verbreden voordat je aan een studie begint maar voor haar is het donker aan die horizon; het is te onzeker om te reizen met allerlei varianten van Covid, overstromingen, branden. Je kan maar beter gaan studeren, vond zij. Toen ze ook nog besloot om niet te gaan interrailen omdat het te duur en te ingewikkeld was, zwol de saudade aan tot een indringende fado, een Portugees levenslied die dat gevoel vertolkt.
Hoe zorgeloos was onze eerste interrail. We reisden zonder telefoon, zonder veel geld en op een gegeven moment zelfs zonder tentstokken omdat ik het fundament van ons kleine koepeltentje per ongeluk in de haven van Brindisi had laten staan. Pas op de boot naar Patras realiseerden we ons pas dat wij, twee vrouwen met te veel korte zomerjurkjes in hun tas, met alleen een stuk tentstof door Griekenland moesten reizen. Gelukkig werden we gedragen door een reeks aan bijzondere ontmoetingen. Zelfs na een aardbeving was er een ober die ons geruststelde met de woorden: ‘De aarde wilde gewoon met jullie dansen.’
De Fado in mijn gemoed zingt alle herinneringen terug en brengt contrasten aan. De zorgeloosheid is voorbij en niet alleen voor mij.
